Na ongeveer vier jaar (of in sommige gevallen ietsje langer, en bij parttime promoveren zelfs nog weer wat langer) keihard werken is het moment aangebroken: je mag je proefschrift gaan verdedigen! Een gigantische mijlpaal, die vaak toch ook wel erg spannend is. Het verdedigen van een proefschrift gaat altijd volgens strikte ceremonieën en protocollen. Deze kunnen per universiteit enigszins van elkaar verschillen, maar bij iedere promotieplechtigheid in Nederland zijn er wel een aantal vaste rollen.
Promotieteam
Dit zijn jouw eigen promotor(en) en copromotor(en). Voor de meeste universiteiten geldt dat je tussen de één en de vier supervisoren moet hebben. Je hebt altijd tenminste één promotor, een hoogleraar die het promotierecht heeft. Daarnaast is het gebruikelijk om ook een copromotor te hebben, die de dagelijkse begeleiding heeft gedaan. Eventueel kun je nog een tweede promotor en/of copromotor hebben. Tijdens je verdediging is je hele promotieteam aanwezig.
De corona (nee, niet die van de pandemie)
Je zult je proefschrift gaan verdedigen tegenover een gezelschap van hoogleraren en/of gepromoveerde onderzoekers met expertise op jouw vakgebied. Dit zijn jouw opponenten. Vaak zijn dit in ieder geval de hoogleraren uit jouw leescommissie (dat zijn de drie hoogleraren die hebben bepaald dat jouw proefschrift promotie-waardig is en dus verdedigd mag worden). Daarnaast wordt de corona aangevuld met andere hoogleraren en gepromoveerde experts. Het is gebruikelijk (en soms zelf vereist) dat tenminste de helft van de corona bestaat uit vertegenwoordigers van de universiteit waar jij promoveert.
Rector Magnificus
De Rector Magnificus is de voorzitter van het College voor Promoties. Dit is de decaan van de faculteit waar jij promoveert. De Rector Magnificus heeft tijdens de verdediging van jouw proefschrift de rol van voorzitter in de corona. Hij/zij geeft het woord aan de verschillende opponenten in de corona en houdt in de gaten dat alle opponenten ongeveer evenveel tijd krijgen om hun vragen te stellen. De Rector Magnificus vraagt ook altijd: ‘Wil iemand uit de zaal met de kandidaat van gedachten wisselen?’. Schrik niet: een toeschouwer mag dit niet spontaan doen, maar moet dit van tevoren schriftelijk aanvragen. De promovendus hoort het als iemand van deze mogelijkheid gebruik wil maken.
Paranimfen
Paranimf zijn is een soort erebaan, net als getuige zijn op een bruiloft. De rol van een paranimf is vooral ceremonieel, maar soms wordt er gevraagd of de paranimf tijdens de verdediging één van de stellingen die bij het proefschrift hoort, kan voorlezen. Niet elke Nederlandse universiteit heeft trouwens deze traditie met stellingen over het proefschrift. Daarnaast staat je paranimf officieel stand-by om de proefschriftverdediging van jou over te nemen, mocht je onverwacht niet in staat zijn om dit zelf te doen, bijvoorbeeld vanwege een ongeval of ziekte. Wees gerust, dit komt zelden voor!
Pedel
De pedel van de universiteit haalt jou en je paranimfen op uit het ‘zweetkamertje’, de ruimte waar jij wacht totdat de verdediging begint. De pedel begeleidt jou en je paranimfen dan naar de zaal waar de verdediging zal plaatsvinden. Hetzelfde doet hij/zij voor jouw promotiecommissie en de corona. De pedel geeft ook aan wanneer de vastgestelde tijd voor jouw verdediging is verstreken, door met de staf op de grond te stampen en ‘Hora est!’ of ‘Hora finita!’ te roepen.
Publiek
Elke promotie is openbaar en dus kan iedereen je komen bewonderen. Je coauteurs, collega’s, collega’s van andere instellingen, maar ook eventuele deelnemers aan je onderzoek, vrienden en familie, zullen erbij zijn op jouw grote dag. Het publiek hoeft niks anders te doen dan zitten, luisteren en trots op jou zijn.
En natuurlijk het allerbelangrijkste: de Promovendus zelf!
Als we deze rol nog moeten uitleggen, dan is er in de afgelopen vier jaren van je promotieonderzoek iets misgegaan… Maar wees gerust: we zullen in de toekomst nog weleens een blog schrijven over hoe jij jezelf kunt voorbereiden op deze grote dag!
Anekdotische evidentie
Bij de promotie van Jojanneke heeft iemand uit het publiek een vraag gesteld. Uiteraard was zij hier zelf van tevoren over ingelicht. Ze had er alleen niet aan gedacht om dit aan haar ouders te vertellen. Dus toen tijdens de verdediging ineens iemand uit het publiek opstond om een vraag te stellen, kreeg haar vader bijna een hartverzakking van schrik! Hij kwam nog net niet overeind om de beste man te vertellen dat hij zijn mond moest houden en weer moest gaan zitten…
Reactie plaatsen
Reacties